Daar is hij weer, de dood. Oma, je levensverhaal is ten einde. De dood is onvermijdelijk en een aspect van ons leven waar we naartoe werken. Je verhaal afronden en je geliefden achterlaten. Oma, ik heb altijd het vermoeden gehad dat je dat beangstigde, dood gaan. En als dat zo is, dan begrijp ik dat. Ik ken het gevoel en vooral dat maakt me nu verdrietig. Een paar weken geleden werd ik midden in de nacht wakker dacht ik dat het niet goed met je ging. Het leek of je me vroeg, ‘mag ik gaan’. Ja, oma je mocht gaan. 

Wanneer je oud wordt, zoals jij, worden eigenschappen en gevoelens op den duur uitvergroot. Qua uiterlijk lijk ik niet op je, ben ik sprekend mijn moeder. Maar als ik nu terugkijk op je leven en die uitvergrootte eigenschappen zie, herken ik mezelf. Niet alleen angst, maar ook doorzettingsvermogen, de lat hoog leggen voor jezelf en voor anderen, goed voor je lijf willen zorgen en de drang naar controle, ritme en regelmaat. Soms gebeurt het dan dat je wat scherp en ongeduldig uit de hoek komt, ook zo herkenbaar.

Oma, ik hoop dat je rust hebt gevonden want angst is een slechte raadgever. Je hebt een bewogen leven gehad maar kijk eens wat je achterlaat! Het gezin van Elma groeit nog steeds, het is zo bijzonder dat jij haar het leven hebt gegeven om dit mooie gezin, zonder haar aanwezigheid, te laten groeien. Welkom kleine David, wat zijn we dankbaar dat ouwe oma jou nog heeft kunnen knuffelen.

Wat mij ook intens verdrietig maakt is dat jouw generatie nu in onze familie ten einde komt. Papa heeft, net als mama, nu geen ouders en geen broers en zussen meer. En misschien dat je daarom zo’n doorzetter bent geweest, om mijn papa nog een thuis te kunnen geven. Ik zie zijn verdriet, zonder woorden, net zoals jij. Troost vinden we in de nieuwe generatie met Ebbe, Mink en de baby die op komst is. 

Iedereen begrijpt dat een leven van 95 jaar, een hele lange tijd is. En toch zijn we verdrietig, want een levensverhaal beëindigen zorgt er altijd voor dat iets afgesloten wordt, dat herinneringen opkomen en dat je afscheid moet nemen. Oma, ik hoop dat je de strijdbijl neer hebt kunnen leggen en er vrede mee hebt. En dat je me ooit komt vertellen hoe het is daar en dat ik niet bang hoef te zijn.